Δευτέρα 31 Δεκεμβρίου 2012

Έθιμα Χριστουγέννων - Έθιμα Πρωτοχρονιάς

Έθιμα Χριστουγεννιάτικα

"Το τάισμα της βρύσης"





Τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων γίνεται το λεγόμενο “τάισμα” της βρύσης. Οι κοπέλες, τα χαράματα των Χριστουγέννων, αλλού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση «για να κλέψουν το άκραντο νερό». Το λένε άκραντο, δηλαδή αμίλητο, γιατί δε βγάζουν λέξη σ’ όλη τη διαδρομή. Αλείφουν τις βρύσες του χωριού με βούτυρο και μέλι, με την ευχή όπως τρέχει το νερό να τρέχει και η προκοπή στο σπίτι τον καινούργιο χρόνο και όπως γλυκό είναι το μέλι, έτσι γλυκιά να είναι και η ζωή τους. Για να έχουν καλή σοδειά, όταν φτάνουν εκεί, την «ταΐζουν», με διάφορες λιχουδιές, όπως βούτυρο, ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδί ελιάς. Έλεγαν μάλιστα πως όποια θα πήγαινε πρώτη στη βρύση, αυτή θα στεκόταν και η πιο τυχερή ολόκληρο το χρόνο.
Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, «κλέβουν νερό» και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες μέχρι να πιούνε όλοι από το άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια.

Μάκης


"Το έθιμο της ζύμης στην Κρήτης"

Σε χωριά της επαρχίας Αμαρίου, στην Κρήτη, τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων, βάζουνε λίγη κοινή ζύμη σ` ένα πιάτο και κάποια στιγμή, ενώ βεγγερίζουνε (ξενυχτούσαν συζητώντας) περιμένοντας, η ζύμη ανέβαινε και γινόταν προζύμι. Τότε κατά την πίστη των ανθρώπων, ήταν η ώρα που γεννάται ο Χριστός. (Ο Χριστός γεννάται κι ανασταίνεται κάθε χρόνο, γιατί για την εκκλησία ο χρόνος έχει άλλους συμβολισμούς.) Αφροδίτη

"Το έθιμο του αναμμένου πουρναριού"

Στην Ήπειρο έχουν μια ωραία συνήθεια που τη βασίζουν σε μια παλιά παράδοση. Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν, λέει, οι βοσκοί να προσκυνήσουν, ήταν νύχτα σκοτεινή. Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι του, έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές και τριξίματα και κρότους.
Από τότε, λοιπόν, έχουν τη συνήθεια στα χωριά της Άρτας όποιος πάει στο σπίτι του γείτονα, για να πει τα χρόνια πολλά, καθώς καθώς και όλα τα παιδιά τα παντρεμένα, που θα πάνε στο πατρικό τους, για να φιλήσουντου πατέρα και της μητέρας τους, κρατούν ένα κλαρί πουρνάρι ή ό,τι άλλο δεντρικό που καίει τρίζοντας. Στο δρόμο το ανάβουν και το πηγαίνουν έτσι αναμμένο στο πατρικό τους σπίτι και γεμίζουν χαρούμενες φωτιές και κρότους στα σκοτεινά δρομάκια του χωριού.
Ακόμη και στα Γιάννενα το ίδιο κάνουν. Μόνο που εκεί δεν κρατούν ολόκληρο το κλαρί στο χέρι τους, αλλά κρατούν στη χούφτα τους μια χεριά δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα, τα πετούν στο τζάκι, μόλις μπούνε και καλημερίζουν. Κι όταν τα φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά κι αρχίσουν να τρίζουν και να πετάνε σπίθες, εύχονται: «Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!»
Αυτή η ευχή είναι η καλύτερη για κάθε νοικοκύρη. Να προκόβουν τα κοπάδια του, να πληθαίνει η φαμελιά του, να μεγαλώνουν τα κορίτσια και τα παλικάρια του, να του φέρνουν στο σπίτι νύφες και γαμπρούς, να τους δώσουν εγγόνια που δε θ` αφήσουν τ` όνομα στο πατρικό να σβήσει.
Αφροδίτη

"Το έθιμο της ζύμης στην Κρήτης"

Σε χωριά της επαρχίας Αμαρίου, στην Κρήτη, τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων, βάζουνε λίγη κοινή ζύμη σ` ένα πιάτο και κάποια στιγμή, ενώ βεγγερίζουνε (ξενυχτούσαν συζητώντας) περιμένοντας, η ζύμη ανέβαινε και γινόταν προζύμι. Τότε κατά την πίστη των ανθρώπων, ήταν η ώρα που γεννάται ο Χριστός. (Ο Χριστός γεννάται κι ανασταίνεται κάθε χρόνο, γιατί για την εκκλησία ο χρόνος έχει άλλους συμβολισμούς.)
Αφροδίτη

"Οι μωμόγεροι, έθιμο της Βόρειας Ελλάδας"


Η λαϊκή φαντασία οργιάζει στην κυριολεξία σχετικά με τους Καλικάντζαρους, να βρίσκουν την ευκαιρία να αλωνίσουν τον κόσμο από τα Χριστούγεννα μέχρι τα φώτα, τότε δηλαδή που τα νερά είναι «αβάφτιστα». Η όψη τους τρομακτική, οι σκανταλιές τους απερίγραπτες και ο μεγάλος φόβος τους η φωτιά.
Στις περιοχές της Μακεδονίας, Θράκης και Θεσσαλίας εμφανίζεται το έθιμο των μεταμφιέσεων, που φαίνεται πως έχει σχέση με τους Καλικαντζάρους. Οι μεταμφιεσμένοι, που λέγονται Μωμόγεροι, Ρογκάτσια ή Ρογκατσάρια, φοράνε τομάρια ζώων (λύκων, τράγων κ.λ.π.) ή ντύνονται με στολές ανθρώπων οπλισμένων με σπαθιά. Γυρίζουν στο χωριό τους ή στα γειτονικά χωριά τραγουδούν και μαζεύουν δώρα. Άμα συναντηθούν δύο παρέες, κάνουν ψευτοπόλεμο μεταξύ τους, ώσπου η μια ομάδα να νικήσει και η άλλη να δηλώσει υποταγή.
Αφροδίτη

"Έθιμα πρωτοχρονιάτικα"


Το σπάσιμο του ροδιού, έθιμο της Πελοποννήσου


Το πρωί της πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία κι ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει. Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας κι έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι, για να κάνει καλό ποδαρικό, με το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες.
Μαρία

Οι κολόνιες, έθιμο της Κεφαλονιάς

Στην Κεφαλονιά αλλά και στα άλλα νησιά των Επτανήσων, το βράδυ, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι κάτοικοι γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του νέου χρόνου, κατεβαίνουν στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολόνιες και ραίνουν ο ένας στον άλλο τραγουδώντας. Ήρθαμε με ρόδα και με άνθους να σας πούμε Χρόνους πολλούς.
Η τελευταία ευχή του χρόνου που ανταλλάσσουν είναι: Καλή αποκοπή, δηλαδή με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό χρόνο. Το πρωί της Πρωτοχρονιάς η μπάντα του δήμου περνάει απ` όλα τα σπίτια και τραγουδάει καντάδες και κάλαντα:
Πάλιν ακούσατε άρχοντες,
πάλι να σας ειπούμε,
ότι και αύριον εστί
ανάγκη να χαρούμε
και να πανηγυρίζουμε
περιτομήν Κυρίου
την εορτή του Μακαρός
Μεγάλου Βασιλείου.
Γιάννης


https://sites.google.com/site/archeiakoylikodraseon/giortes/christougenna/ethima-christougennon---ethima-protochronias

Παρασκευή 28 Δεκεμβρίου 2012

Νέος κινητήρας της ΝASA για αποστολές πέρα από τη ζώνη των αστεροειδών

Ο κινητήρας NEXT εκπέμπει έναν αμυδρό πίδακα γαλάζιων ιόνων ξένου (Φωτογραφία: NASA)
Ο κινητήρας NEXT εκπέμπει έναν αμυδρό πίδακα γαλάζιων ιόνων ξένου (Φωτογραφία: NASA)

Ουάσινγκτον — Ένας νέος, ισχυρότερος κινητήρας ιόντων που δοκιμάζεται σε εργαστήριο της NASA συμπλήρωσε 43.000 ώρες συνεχούς λειτουργίας, ένα σημαντικό ορόσημο για την τελειοποίηση της τεχνολογίας που θα επέτρεπε μακρόχρονες περιοδείες πέρα από τη ζώνη των αστεροειδών.

Οι κινητήρες ιόντων έχουν χρησιμοποιηθεί τα τελευταία χρόνια σε αρκετές μη επανδρωμένες αποστολές, όπως η αποστολή Dawn της NASA που εξερευνά τον αστεροειδή Εστία και τον πλανήτη-νάνο Δήμητρα.

Σε αντίθεση με τους πυραυλοκινητήρες, οι οποίοι προσφέρουν μεγάλη προωστική ισχύ αλλά λειτουργούν για μικρό χρονικό διάστημα, οι κινητήρες ιόντων λειτουργούν για πολλούς μήνες συνεχόμενα και εκπέμπουν έναν σταθερό αλλά αδύναμο πίδακα φορτισμένων ατόμων.

Με άλλα λόγια, οι κινητήρες ιόντων προσφέρουν μικρή επιτάχυνση για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, αντί για μεγάλη επιτάχυνση που διαρκεί μόνο λίγα λεπτά.

Δεδομένου ότι οι κινητήρες ιόντων καταναλώνουν μικρές ποσότητες αερίου -συνήθως αέριου ξένου- και παραμένουν σε λειτουργία τουλάχιστον 10.000 ώρες, η τελική ταχύτητα του σκάφους μπορεί να είναι πραγματικά μεγάλη.

Ο νέος κινητήρας NEXT (Εξελικτικός Προωστήρας Ξένου) που δοκιμάζεται στο Ερευνητικό Εργαστήριο «Τζον Γκλεν» της NASA καταναλώνει 7 kilowatt ηλεκτρικής ενέργειας και είναι περίπου τρεις φορές ισχυρότερος από τον κινητήρα ιόντων της αποστολής Dawn.

Στις 43.000 ώρες λειτουργίας του, ο νέος κινητήρας έχει καταναλώσει μόλις 770 κιλά αέριου ξένου και έχει προσφέρει συνολική ώση 30 εκατομμυρίων newton-second.

Η απόδοσή του, αναφέρει η NASA, τον καθιστά ιδανικό για αποστολές μεγάλης διάρκειας στη ζώνη των αστεροειδών, ανάμεσα στον Άρη και τον Δία, ή στους εξώτερους πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος.


http://news.pathfinder.gr/scitech/837153.html

Ένας πολεμιστής στις στάχτες της "Πομπηίας της Ιαπωνίας"

 
Αρχαιολόγοι που πραγματοποιούν ανασκαφές στην ονομαζόμενη "Πομπηία της Ιαπωνίας" ανακάλυψαν τα λείψανα ενός άντρα που χρονολογούνται στον 6ο αιώνα και ο οποίος όπως φαίνεται κάηκε ζωντανός από την ηφαιστειακή τέφρα. Σύμφωνα με τους ειδικούς φαίνεται πως ο άντρας αυτός ήταν υψηλόβαθμος αξιωματούχος και προσπαθούσε να εξευμενίσει την οργή του ηφαιστείου. "Κανονικά τρέχεις να ξεφύγεις από την λάβα. Όμως αυτός ο άνθρωπος πέθανε αψηφώντας το ηφαίστειο", εξήγησε ο Σινιτσίρο Οχκι, επικεφαλής των ανασκαφών. "Μπορεί να προσευχόταν ή να προσπαθούσε με κάποιο άλλο τρόπο να εξευμενίσει το ηφαίστειο", πρόσθεσε. Κοντά στα λείψανα του άντρα βρέθηκε το κρανίο ενός παιδιού και οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι μπορεί να πρόκειται για πατέρα και γιο, αφού πέθαναν την ίδια στιγμή, στο ίδιο μέρος. Οι ανακαλύψεις έγιναν στον αρχαιολογικό χώρο του ηφαιστείου Χαρούνα, της περιφέρειας της Γκούνμα, περίπου 110 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Τόκιο.

http://news.pathfinder.gr/culture/news/837333.html

Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2012

Στο «φως» οικία 3500 χρόνων στη Λευκωσία



Τα κατάλοιπα μιας οικίας 3500 χρόνων, που χρονολογείται στη Μέση Εποχή του Χαλκού, έφεραν στο φως στη θέση Αλάμπρα-Μούττες (επαρχία Λευκωσίας) οι φετινές ανασκαφικές έρευνες που διευθύνει ο αρχαιολόγος Andrew Sneddon του Πανεπιστημίου του Queensland, μαζί με τους Greg Deftereos και Tom Rymer.

Οι τελευταίες ανασκαφές στην περιοχή είχαν διεξαχθεί από το Πανεπιστήμιο Cornell τη δεκαετία του '80 με επικεφαλής τον John Coleman.

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως, σύμφωνα με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου, ένα στενό ορθογώνιο δωμάτιο 5 Χ 4 μέτρων με χαμηλές πέτρινες βάσεις τοιχωμάτων που κάποτε στήριζαν τοίχους κατασκευασμένους από πήλινες πλίνθους, παρόμοιους με τους τοίχους των παραδοσιακών οικιών που σώζονται σήμερα στην Αλάμπρα.

Η οικία σώζει έναν καλά διατηρημένο αποθηκευτικό χώρο με τουλάχιστον έξι μεγάλους αποθηκευτικούς πίθους που πιθανώς να περιείχαν προϊόντα όπως σιτηρά, νερό και ελαιόλαδο. 'Αλλα αντικείμενα που βρέθηκαν είναι μια μπρούντζινη πόρπη, μια σπάνια μπρούντζινη σμίλη, όπως και εργαλεία για την υφαντική και περίτεχνα ζωγραφισμένα κεραμικά αγγεία. Η οικία φαίνεται να καταστράφηκε από φωτιά γύρω στο 1600 π.Χ., γεγονός που ίσως εξηγεί την κατάσταση διατήρησής της.

Την ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Queensland στήριξαν θερμά τόσο ο δήμαρχος της Αλάμπρας όσο και οι κάτοικοι. Η ομάδα ελπίζει να επιστρέψει στην Κύπρο το 2013 για τη διεξαγωγή περαιτέρω διερευνήσεων για να εμπλουτιστεί ακόμα πιο πολύ η γνώση για τον ενδιαφέροντα αρχαιολογικό χώρο και για τη Μέση Εποχή του Χαλκού.

http://news.pathfinder.gr/culture/news/836046.html

Το έθιμο της χριστουγεννιάτικης κάλτσας που κρεμάμε ξεκίνησε τον 4ο αι.;


Το έθιμο της χριστουγεννιάτικης κάλτσας, που συνηθίζουμε να κρεμάμε κυρίως στο τζάκι τις ημέρες των Χριστουγέννων, χρονολογείται από τον 4ο αιώνα και σχετίζεται με τις φιλανθρωπικές δωρεές του Αγίου Νικολάου.

Ο Άγιος Νικόλας πίστευε ότι όλα τα παιδιά θα πρέπει να χαίρονται την παιδική τους ηλικία, όμως αυτό δεν συνέβαινε εκείνη την εποχή, όπου πολλά αγόρια και κορίτσια, κάτω των 10 ετών, αναγκάζονταν να εργαστούν για να βοηθήσουν τις οικογένειές τους. Έτσι, τις ημέρες των Χριστουγέννων, κρεμούσε ρούχα, φαγητά, μικροέπιπλα, ακόμα και πορτοκάλια (τα οποία ήταν δυσεύρετα στην Λυκία, όπου ζούσε), με την ελπίδα ότι θα λάμψουν έστω και λίγα παιδικά χαμόγελα.

Σύμφωνα με τον θρύλο, σε μία από τις πρώτες επιχειρήσεις του, βρήκε μία κοριτσίστικη κάλτσα να κρέμεται πάνω από το τζάκι και θεώρησε πως ήταν το ιδανικότερο σημείο για να τοποθετήσει τα δώρα του. Από τότε, τα παιδιά άρχισαν να κρεμούν τις κάλτσες τους στο τζάκι με την ελπίδα πως ο Άγιος Νικόλας θα τα επισκεφτεί κατά τη διάρκεια της νύχτας για να αφήσει τα δώρα του.

Να σημειωθεί πως η ιστορία του Αγίου Νικολάου της Δύσης έχει ταυτιστεί με το πρόσωπο του Αγίου Βασιλείου των Ορθόδοξων χριστιανών.

Πηγή: Wikipedia

http://news.pathfinder.gr/didyouknow/2400983.html

Σάββατο 22 Δεκεμβρίου 2012

Aνακυκλώσιμη χειροτεχνία για παιδιά - κρεμάστρες τερατάκια


 

Αυτά τα αστεία τέρατα θα σφίξουν στα δόντια τους οτιδήποτε! Αν έχετε κάποια μικρά κομμάτια ξύλου και κάποια ξύλινα μανταλάκια, για την πραγματοποίηση αυτών των κρεμάστρων τέρας θα είναι διασκέδαση για τα παιδικά σας δωμάτια; Το κόντρα πλακέ είναι ιδανικό αλλά το χονδρό χαρτόνι θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθεί αντί του ξύλου. Δείτε στις παρακάτω εικόνες τον βήμα βήμα οδηγό για να φτιαξετε αυτές τις απίθανες παιδικές κρεμάστρες ου πμορούν να κρατήσουν στα δόντια τους κάρτες, ζωγραφιές, ρούχα και πολλά άλλα, δίνοντας ζωή και πολύχρωμη διασκέδαση σε κάθε παιδικό δωμάτιο.









 

Τα σημαντικότερα επιτεύγματα του 2012 σύμφωνα με το Science

gallery thumb
Ουάσινγκτον — Για άλλη μια φορά οι συντάκτες της επιθεώρησης «Science» επέλεξαν τα σημαντικότερα επιστημονικά γεγονότα της χρονιάς που σε λίγο θα μας αφήσει, όπως αυτά παρουσιάστηκαν μέσα από δημοσιεύσεις στις σελίδες της έγκριτης επιθεώρησης.

Ο «πρωταγωνιστής» της καθιερωμένης λίστας των 10 θέσεων ήταν μάλλον αναμενόμενος: πρόκειται για το μποζόνιο Χιγκς η ύπαρξη του οποίου προβλέφθηκε θεωρητικώς πριν από περισσότερο από 40 χρόνια από τον Πίτερ Χιγκς αλλά τον περασμένο Ιούλιο επιστήμονες ανέφεραν ότι αυτή η θεωρία μάλλον έγινε... πράξη. Το θεμελιώδες αυτό σωματίδιο το οποίο πιθανότατα «συνέλαβαν» οι ερευνητές εκτιμάται ότι «κρατά» το κλειδί στην ερώτηση σχετικά με το γιατί τα στοιχειώδη σωματίδια έχουν μάζες.

Και μπορεί το μποζόνιο να κέρδισε τη «μάχη» της πρωτιάς, ωστόσο εξίσου ενδιαφέροντα είναι και τα υπόλοιπα εννέα επιτεύγματα του 2012 που συμπληρώνουν τη δεκάδα και τα οποία καλύπτουν όλα τα γούστα: περιλαμβάνουν από την προσεδάφιση του Curiosity στον Αρη και τις «γεύσεις» των νετρίνων, ως τους ρομποτικούς βραχίονες που βοηθούν τυφλούς, τα ωάρια από βλαστικά κύτταρα αλλά και το γονιδίωμα ενός μυστηριώδους είδους ανθρώπου που έζησε στον πλανήτη πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια.

Iδού λοιπόν η διάσημη πλέον κατάταξη των επιστημονικών επιτευγμάτων της χρονιάς μέσα από τα μάτια των συντακτών του «Science» (η οποία ελπίζουμε να μην είναι η τελευταία αφού δημοσιεύεται την ημέρα του υποτιθέμενου - χωρίς βέβαια επιστημονική βάση - τέλους του κόσμου...)

1. Επίτευγμα της χρονιάς: Το μποζόνιο Χιγκς

Χρειάστηκε να περιμένουμε περίπου μισό αιώνα μέχρι να κατασκευαστεί το γιγάντιο μηχάνημα που θα μπορούσε να δώσει απαντήσεις σχετικά με την ύπαρξη του μποζονίου Χιγκς. Ωστόσο τον περασμένο Ιούλιο φαίνεται ότι έφτασε η στιγμή: επιστήμονες του CERN ανακοίνωσαν πως είναι σχεδόν βέβαιοι ότι εντόπισαν «κάτι που μοιάζει με το Χιγκς», το σωματίδιο που θα επιβεβαιώσει ότι γνωρίζουμε πώς η ύλη αποκτά τη μάζα της.

Συγκεκριμένα οι υπεύθυνοι του CMS και του ATLAS, των δύο πειραμάτων που διεξάγονται για τον εντοπισμό του μποζονίου Χιγκς, ανακοίνωσαν ότι το επίπεδο βεβαιότητας που πέτυχαν αντιστοιχεί σε ανακάλυψη νέου σωματιδίου, το οποίο είναι συμβατό με τη θεωρία του Πίτερ Χιγκς.

Για να γίνει επισήμως δεκτή η ανακάλυψη, οι ερευνητές θα πρέπει να αποδείξουν ότι το νέο σωματίδιο συμπεριφέρεται όπως το Χιγκς. Επιπλέον, το επίπεδο βεβαιότητας για τον εντοπισμό του σωματιδίου πρέπει να φτάνει τα 5 σίγμα, κάτι που σημαίνει ότι η πιθανότητα να οφείλονται σε λάθος οι παρατηρήσεις είναι μόλις 0,00006%.

«Τα αποτελέσματα είναι προκαταρκτικά αλλά το σήμα των 5 σίγμα που βλέπουμε στα 125 GeV είναι δραματικό. Πρόκειται όντως για νέο σωματίδιο» ανακοίνωσε τον Ιούλιο ο Τζο Ινκαντέλα, εκπρόσωπος του CMS.

Ακόμα πιο σαφής ήταν η Φαμπιόλα Τζιανότι, εκπρόσωπος του ATLAS: «Βλέπουμε στα δεδομένα μας ξεκάθαρα ίχνη ενός νέου σωματιδίου, στο επίπεδο των πέντε σίγμα, σε μια περιοχή μάζας γύρω στα 126 GeV» είπε.

Το GeV (γιγαηλεκτονιοβόλτ) είναι μονάδα μέτρησης της μάζας και της ενέργειας. Με μάζα 126 GeV, το Χιγκς είναι περίπου 130 φορές βαρύτερο από το πρωτόνιο στον πυρήνα των ατόμων.

Στην ιστορική παρουσίαση του CERN πριν από περίπου πέντε μήνες ήταν παρόντες ο βρετανός Πίτερ Χιγκς και άλλοι επιστήμονες που βοήθησαν στη διατύπωση της θεωρίας για τον μηχανισμό του Χιγκς στις αρχές της δεκαετίας του 1960.

«Ποτέ δεν περίμενα ότι αυτό θα συνέβαινε όσο ζω και θα ζητήσω από την οικογένειά μου να βάλει μια σαμπάνια στο ψυγείο» δήλωσε τότε ο 83χρονος Χιγκς.

Εφόσον επιβεβαιωθεί οριστικά η ανακάλυψη, ο πειραματικός άθλος θα επιστεγάσει το λεγόμενο Καθιερωμένο Μοντέλο, το θεωρητικό οικοδόμημα που αναπτύχθηκε τον περασμένο αιώνα και συγκεντρώνει όλες τις γνώσεις των φυσικών για τα στοιχειώδη συστατικά του Σύμπαντος.

Σημειώνεται πάντως ότι θεωρητικώς υπάρχει πάντα η πιθανότητα το σωματίδιο που ανακαλύφθηκε να μην είναι το Χιγκς. Σε αυτή την περίπτωση, οι θεωρητικοί φυσικοί θα αναγκαστούν να αναθεωρήσουν, πιθανώς εκ βάθρων, το αγαπημένο τους Καθιερωμένο Μοντέλο, δηλαδή τις εξισώσεις που περιγράφουν τις ιδιότητες και τη συμπεριφορά των υποατομικών σωματιδίων.

Οι επιλαχόντες

2. Το γονιδίωμα του μακρινού μας εξαδέλφου


Μέσα στο 2012 γερμανοί επιστήμονες έδωσαν στη δημοσιότητα το γονιδίωμα ενός εξαφανισμένου είδους, του ανθρώπου του Ντενίσοβα. Πρόκειται για ένα είδος που ζούσε στη Σιβηρία και ήταν συγγενικό των σύγχρονων ανθρώπων - οι Ντενίσοβα ήταν μάλιστα ακόμη πιο στενοί συγγενείς των Νεάντερταλ.

Το «διάβασμα» της γενετικής αλληλουχίας του μυστηριώδους είδους επετεύχθη μέσω της ανάλυσης του απολιθώματος ενός δακτύλου αλλά και ενός δοντιού που εντοπίστηκαν σε ένα σπήλαιο στη Ντενίσοβα της νότιας Σιβηρίας.

Οι Νεάντερταλ και οι Ντενίσοβα θεωρούνται οι στενότεροι εξαφανισμένοι συγγενείς του σύγχρονου ανθρώπου. Οι επιστήμονες ήδη ερευνούν το γονιδίωμα των Ντενίσοβα για να συμπεράνουν ποια ακριβώς γονίδια του ανθρωπίνου γονιδιώματος προέρχονται από το DNA των μακρινών αυτών εξαδέλφων μας.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον κορυφαίο παλαιογενετιστή Σβάντε Πάαμπο του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ της Λειψίας δημοσίευσαν την ανάλυση του αρχαίου DNA για να επιτρέψουν στους συναδέλφους τους να «κατεβάσουν» δωρεάν το γονιδίωμα, ώστε να το μελετήσουν αποτελεσματικότερα.

Πριν από ένα χρόνο περίπου, οι ίδιοι γερμανοί επιστήμονες είχαν δημοσιεύσει μία πρώτη μη αναλυτική εκδοχή του γονιδιώματος ενός κοριτσιού που έζησε στο σπήλαιο Ντενίσοβα πριν από 30.000 χρόνια τουλάχιστον και τα απολιθώματα του οποίου είχαν ανακαλυφθεί το 2008 από επιστήμονες της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών.

3. Ποντίκια γέννησαν με ωάρια από βλαστικά κύτταρα

gallery thumb


Μέσα στο 2012 ιάπωνες ερευνητές χάρισαν σε... ποντικίνες τη χαρά της μητρότητας με ωάρια που δημιούργησαν από το... μηδέν με χρήση βλαστικών κυττάρων. Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κιότο στην Ιαπωνία γονιμοποίησαν τα ωάρια που δημιούργησαν και τα εμφύτευσαν σε πειραματόζωα: ύστερα από φυσιολογική εγκυμοσύνη, αυτά έφεραν στο φως υγιή ποντικάκια. Το ... ευτυχές γεγονός ήλθε ύστερα από μια πορεία ερευνών που σημειώθηκε μεθοδικά, βήμα προς βήμα, ξεκινώντας από τις «απαρχές» του γεννητικού συστήματος - δηλαδή από τα αρχέγονα γεννητικά κύτταρα (PGC). Τα κύτταρα αυτά, τα οποία διαθέτει το έμβρυο, διαφοροποιούνται κατά την ανάπτυξη ώστε να σχηματίσουν τελικά τα ωάρια ή τα σπερματοζωάρια.

Μέσα στο 2011 ο Κατσουχίκο Χαγιάσι και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο του Κιότο είχαν καταφέρει να δημιουργήσουν κύτταρα παρόμοια με τα PGC τόσο από εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα ποντικών όσο και από κύτταρα iPS (induced pluripotent stem cells), τα οποία έχουν τις ιδιότητες των πολυδύναμων εμβρυϊκών βλαστικών αλλά προκύπτουν από τη μετατροπή ενηλίκων κυττάρων. Στη συνέχεια οι επιστήμονες είχαν επιτύχει να παραγάγουν σπέρμα χρησιμοποιώντας τα κύτταρα με τις ιδιότητες των PGC που δημιούργησαν.

Στη νέα μελέτη τους η οποία δημοσιεύθηκε αυτή τη χρονιά στην επιθεώρηση «Science», οι επιστήμονες προχώρησαν πολύ περισσότερο. Κατ' αρχάς δημιούργησαν από τα κύτταρα με τις ιδιότητες των PGC ωάρια ποντικών. Για να το επιτύχουν χρησιμοποίησαν εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα καθώς και κύτταρα iPS που έλαβαν από έμβρυο θηλυκού ποντικού, τα οποία τοποθέτησαν ανάμεσα σε κύτταρα ωαρίων (επίσης από έμβρυο θηλυκού ποντικού) προκειμένου να τα κάνουν να μετατραπούν σε κύτταρα ωαρίων σε αρχικό στάδιο.

Στη συνέχεια οι ερευνητές εμφύτευσαν τα νεαρά κύτταρα ωαρίων που σχηματίστηκαν στις ωοθήκες μιας ενήλικης ποντικίνας. Τέσσερις εβδομάδες αργότερα, αφαιρώντας τις ωοθήκες, είδαν ότι είχαν αναπτυχθεί σε ώριμα ωάρια, τα οποία γονιμοποίησαν και εμφύτευσαν σε άλλα θηλυκά ποντίκια. Τα εμφυτευμένα γονιμοποιημένα ωάρια αναπτύχθηκαν κανονικά σε έμβρυα οδηγώντας τελικά στη γέννηση καθ'όλα υγιών μικρών.

Ωστόσο, όπως αναφέρεται στη μελέτη, η ανάπτυξη ορισμένων εμβρύων παρουσίασε ανωμαλίες. Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν αν αυτό οφείλεται σε προβλήματα που είχαν τα ίδια τα ωάρια ή αν σχετίζεται με το περιβάλλον ανάπτυξής τους. Τα ζητήματα αυτά θα πρέπει να διευκρινιστούν με περαιτέρω μελέτες.

4. Η προσεδάφιση του Curiosity στον Αρη

gallery thumb


Μέσα σε αυτή τη χρονιά η ανθρωπότητα έβαλε (πιο σοβαρά από ποτέ) πλώρη για την κατάκτηση του Κόκκινου Πλανήτη στέλνοντας για εξερεύνηση ένα άκρως εξελιγμένο ρομποτικό όχημα, το Curiosity. Η επιτυχημένη προσεδάφιση του ρομποτικού εξερευνητή ήταν ένα μεγάλο στοίχημα για τους ειδικούς της αποστολής στο Jet Propulsion Laboratory της NASA, λίγο έξω από το Λος Αντζελες.

Παρότι το Curiosity δεν ήταν το πρώτο ρομποτικό όχημα που έφθασε στον Αρη η επιτυχής προσεδάφισή του τον περασμένο Αύγουστο άνοιξε μια καινούργια σελίδα στην κατάκτηση του Διαστήματος.

Το μικρό αυτό διαστημικό επιστημονικό εργαστήριο το οποίο κοστίζει 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια αποτελεί το «πουλέν» της NASA η οποία τα τελευταία χρόνια πλήττεται από περικοπές των προγραμμάτων της. Και έτσι η στιγμή που «πάτησε» επάνω στον Άρη ήταν για την αμερικανική διαστημική υπηρεσία ιστορική.

Όλα πήγαν κατ' ευχήν. Η είσοδος του οχήματος στην ατμόσφαιρα του Κόκκινου Πλανήτη έγινε ακριβώς τη χρονική στιγμή που είχε προγραμματιστεί. Οι προωθητικοί πύραυλοι το οδήγησαν στην επιλεγμένη τοποθεσία προσεδάφισης, στον κρατήρα Γκέιλ, στο νότιο ημισφαίριο του πλανήτη, κοντά στον ισημερινό. Το πελώριο αλεξίπτωτο ανέκοψε την ταχύτητά του και ο «ουράνιος γερανός» το απόθεσε μαλακά στο έδαφος. Το ρομποτικό όχημα έφτασε στον προορισμό του αφού διήνυσε 566 εκατομμύρια χιλιόμετρα εντός οκτώ περίπου μηνών, κινούμενο με ταχύτητα 17 φορές μεγαλύτερη από αυτή του ήχου.

Στους τέσσερις μήνες που το Curiosity «κατοικεί» στον Αρη έχει αποδείξει ότι είναι άκρως «εργατικό» στέλνοντας πίσω στη Γη πλήθος εικόνων και πληροφοριών. Βασικός στόχος της όλης αποστολής είναι η αναζήτηση μορφών ζωής στον Κόκκινο Πλανήτη. Η πιθανή ανακάλυψή τους εκτιμάται ότι θα βοηθήσει μεταξύ άλλων στις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές στον Αρη.

5. Φανερώθηκαν τα... εξωτικά σωματίδια


Το 2012 εμφανίστηκαν οι πρώτες σαφείς ενδείξεις για την ύπαρξη των «φερμιονίων Μαγιοράνα», μιας κατηγορίας παράξενων σωματιδίων που αποτελούν τα αντισωματίδια των εαυτών τους. Ο εντοπισμός τους κατέστη δυνατός χάρη σε ένα ειδικά σχεδιασμένο τρανζίστορ.

Φερμιόνια είναι χονδρικά τα σωματίδια από τα οποία αποτελείται η μάζα, σε αντιδιαστολή με τα λεγόμενα μποζόνια, τα οποία χονδρικά είναι φορείς των φυσικών δυνάμεων.

Όλα ή τουλάχιστον τα περισσότερα φερμιόνια είναι «φερμιόνια Ντιράκ» (ονομάστηκαν έτσι από τον μεγάλο βρετανό φυσικό Πολ Ντιράκ) και εξ ορισμού είναι διαφορετικά από τα αντισωματίδιά τους, τα οποία υπάρχουν στον κόσμο της αντιύλης. Οταν ένα σωματίδιο συναντήσει ένα αντισωματίδιο, και τα δύο εξαϋλώνονται σε μια έκρηξη ενέργειας.

Το 1937, όμως, ο ιταλός θεωρητικός φυσικός Ετορε Μαγιοράνα (ο οποίος εξαφανίστηκε μυστηριωδώς το 1938 στη διάρκεια ενός ταξιδιού με καράβι) προέβλεψε θεωρητικά ότι υπάρχουν φερμιόνια που δεν ακολουθούν τον κανόνα του Ντιράκ.

Προηγούμενες θεωρητικές μελέτες προέβλεπαν ότι, ακόμα και αν δεν υπάρχουν συγκεκριμένα θεμελιώδη σωματίδια που να συμπεριφέρονται ως φερμιόνια Ντιράκ, η κίνηση των ηλεκτρονίων σε κάποια ηλεκτρονικά κυκλώματα μιμείται τη συμπεριφορά των φερμιονίων Μαγιοράνα.

Αν οι φυσικοί κατάφερναν να δείξουν ότι μεγάλοι αριθμοί ηλεκτρονίων συμπεριφέρονται όπως τα αντίθετα των εαυτών τους, θα έδειχναν ουσιαστικά ότι τα φερμιόνια Μαγιοράνα όντως υπάρχουν.

Αυτό ακριβώς επιχείρησε να κάνει η μελέτη των ερευνητών του Ντέλφτ στην Ολλανδία. Στο πλαίσιό της οι επιστήμονες κατασκεύασαν ένα ειδικό τρανζίστορ, το οποίο περιλαμβάνει ένα εξαιρετικά λεπτό, ημιαγώγιμο καλώδιο που συνδέει δύο ηλεκτρόδια.

Σύμφωνα με τη θεωρία, αν διοχετευθεί ηλεκτρικό ρεύμα σε αυτό το νανοκαλώδιο υπό την επίδραση ενός μαγνητικού πεδίου, και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες, τα ηλεκτρόνια στο νανοκαλώδιο θα συμπεριφερθούν ως φερμιόνια Μαγιοράνα. Αν πάλι η θεωρία δεν ευσταθεί, το ηλεκτρικό ρεύμα δεν θα πρέπει καν να περάσει από το ημιαγώγιμο νανοκαλώδιο. Πράγματι, οι ερευνητές κατέγραψαν τη ροή ηλεκτρονίων, ένδειξη ότι συμπεριφέρονται ως φερμιόνια Μαγιοράνα.

Αν τελικά η ύπαρξη των φερμιονίων Μαγιοράνα επιβεβαιωθεί, τότε μπορούν να υπάρχουν «απτές» εφαρμογές σε πολλούς τομείς. Για παράδειγμα, τα φερμιόνια αυτά θα ήταν ιδανικά για την κατασκευή των λεγόμενων κβαντικών υπολογιστών, καθώς ένα ζευγάρι από φερμιόνια Μογιοράνα θα «θυμόταν» την αρχική του κατάσταση ακόμα και αν χωριζόταν.

6. «Ανάβοντας» και «σβήνοντας» τα γονίδια
Μετά την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος μια από τις μεγάλες προκλήσεις για τους ειδικούς ήταν - και είναι - το να καταφέρουν να παρέμβουν σε συγκεκριμένα γονίδια προκειμένου να αποκαλύψουν τα «επιμέρους» μυστικά του γενετικού μας κώδικα τα οποία είναι καίριας σημασίας για την υγεία αλλά και την ασθένεια στον ανθρώπινο οργανισμό.

Ωστόσο η όλη διαδικασία της παρέμβασης ήταν σε μεγάλο βαθμό δύσκολη αφού δεν υπήρχαν τα κατάλληλα εξειδικευμένα εργαλεία. Μέσα στο 2012 όμως εμφανίστηκε ένα εξελιγμένο «εργαλείο» (TAL effector) το οποίο έδωσε στους ερευνητές τη δυνατότητα να «αλλάζουν» τη συμπεριφορά των γονιδίων, να αυξάνουν τη δράση τους ή αντιθέτως να τα «αποσιωπούν» σε ψάρια-ζέβρα, βατράχους, παραγωγικά ζώα, ακόμη και σε κύτταρα ασθενών.

Η νέα αυτή τεχνολογία μαζί με άλλες που συνεχώς «αναδύονται» υπόσχονται να προσφέρουν ένα μέλλον εξίσου αποτελεσματικό και πιο φθηνό σε σύγκριση με τις υπάρχουσες μεθόδους στόχευσης γονιδίων.

Μέσα σε αυτό το νέο τοπίο οι επιστήμονες ελπίζουν ότι θα καταφέρουν να «διαβάσουν» καλύτερα το κάθε γονίδιο και τις μεταλλάξεις του, τον ρόλο που επιτελεί τόσο σε υγιή άτομα όσο και σε ασθενείς.

Η καλύτερη γνώση του γενετικού υλικού μας εκτιμάται ότι τελικώς θα προσφέρει και καλύτερες θεραπείες «κομμένες και ραμμένες» με βάση το DNA του καθενός μας.

7. Λέιζερ ακτίνων Χ στην υπηρεσία της ιατρικής


Τον περασμένο Νοέμβριο επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Τύμπινγκεν χρησιμοποίησαν ένα λέιζερ ακτίνων Χ - το οποίο «λάμπει» πολύ περισσότερο από τις συμβατικές πηγές ακτίνων Χ - προκειμένου να προσδιορίσουν τη δομή ενός ενζύμου.

Το ένζυμο αυτό είναι ζωτικής σημασίας για την επιβίωση του παρασίτου Trypanosoma brucei το οποίο προκαλεί την αφρικανική τρυπανοσωμίαση (ή αλλιώς ασθένεια του ύπνου).

Το συγκεκριμένο επίτευγμα έδειξε τις μεγάλες ικανότητες των λέιζερ ακτίνων Χ στον προσδιορισμό της δομής πρωτεϊνών η οποία παρέμενε μέχρι σήμερα «ασύλληπτη» από τους επιστήμονες.

Η εξέλιξη των εργαλείων που χρησιμοποιούν οι ερευνητές αναμένεται να αποκαλύψει ζωτικής σημασίας λεπτομέρειες για τον «μικρόκοσμο» εντός πολλών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου.

8. Στα σκουπίδια ο όρος «σκουπιδο-DNA»

Μια μελέτη που είδε το φως της δημοσιότητας τον περασμένο Σεπτέμβριο θεωρήθηκε ως νέο ιστορικό ορόσημο της βιολογίας - μετά από εκείνο της ολοκληρωμένης «ανάγνωσης» του ανθρωπίνου γονιδιώματος το 2003. Εκατοντάδες επιστήμονες δεκάδων ερευνητικών κέντρων παγκοσμίως που συμμετείχαν στο διεθνές ερευνητικό πρόγραμμα ENCODE παρουσίασαν την «ανανεωμένη έκδοση» της «εγκυκλοπαίδειας του DNA» η οποία επεφύλασσε μια μεγάλη έκπληξη.

Ποια ήταν αυτή; Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της τεράστιας αυτής ερευνητικής δουλειάς που διήρκεσε πέντε έτη το ανθρώπινο γονιδίωμα είναι κάτι πολύ περισσότερο από τα ήδη γνωστά 20.000- 23.000 γονίδια, καθώς, πέρα από αυτά τα γονίδια που απαρτίζουν μόλις το 2% του DNA και παράγουν τις πρωτεϊνες, το υπόλοιπο DNA (θεωρούμενο «σκουπίδι» μέχρι σήμερα) κάθε άλλο παρά άχρηστο είναι. Στην πραγματικότητα, μάλλον αποτελεί ένα τεράστιο κρυφό «λειτουργικό σύστημα» που ελέγχει το γονιδίωμά μας. Συνολικά, περίπου το 80% του DNA αποκαλύφθηκε πλέον ότι επιτελεί κάποιου είδους χρήσιμη βιοχημική λειτουργία.

Ο νέος γενετικός «χάρτης» έριξε περισσότερο φως στο ανθρώπινο γονιδίωμα, αλλά ταυτόχρονα κατέστησε ακόμα πιο περίπλοκη και μυστηριώδη τη λειτουργία των γονιδίων. Οι επιστήμονες ελπίζουν πάντως ότι τα νέα στοιχεία θα βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση των ασθενειών και σε πιο αποτελεσματικές θεραπείες τους.

Ηταν χαρακτηριστική των ανατρεπτικών αυτών ευρημάτων η δήλωση του επικεφαλής της διεθνούς ερευνητικής ομάδας, καθηγητή Γιούαν Μπίρνι του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Βιοπληροφορικής στο Κέμπριτζ: «Ο όρος σκουπιδο-DNA πρέπει πια να... πεταχτεί στα σκουπίδια. Είναι ξεκάθαρο από τη νέα έρευνα ότι ένα πολύ μεγαλύτερο τμήμα του γονιδιώματος είναι βιολογικά ενεργό από ό,τι νομίζαμε».

Οι ερευνητές εντόπισαν μέσα στο «άχρηστο» DNA γύρω στα 10.000 γονίδια πέρα από τα ήδη γνωστά περίπου 20.000 γονίδια. Αυτά τα νέα γονίδια όμως δεν κωδικοποιούν πρωτεΐνες, αλλά μόρια RNA, τα οποία βοηθούν σημαντικά στη ρύθμιση της δράσης των 20.000 γονιδίων που παράγουν τις πρωτεΐνες. Όπως ανακαλύφθηκε, περίπου το 76% του DNA του γονιδιώματος μετατρέπεται (μεταγράφεται) σε RNA, ένα ποσοστό πολύ μεγαλύτερο από ό,τι πίστευαν οι βιολόγοι μέχρι σήμερα. Βρέθηκαν ακόμα περίπου 11.200 «ψευδο-γονίδια», νεκρά εξελικτικά απομεινάρια του μακρινού παρελθόντος, που όμως -για κάποιον λόγο- ενεργοποιούνται ξανά σε μερικά κύτταρα και σε μερικούς ανθρώπους.

9. Κίνηση με τη... σκέψη

Μέσα στο 2012 ειδικοί του Εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς πήγαν τη σκέψη της... κίνησης μέσω της σκέψης ένα βήμα πιο πέρα.

Παρουσίασαν έναν εξελιγμένο ρομποτικό βραχίονα ονόματι Modular Prosthetic Limb (αναπτύχθηκε στο πλαίσιο των Εξελιγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων του υπουργείου Εθνικής Αμυνας των ΗΠΑ) που προσφέρει σε παράλυτα άτομα τα οποία σήμερα είναι εγκλωβισμένα μέσα σε ένα σώμα που δεν αντιδρά, μεγάλη αυτονομία κινήσεων - είναι χαρακτηριστικό ότι το νέο ρομποτικό προσθετικό μέλος προσφέρει ανεξάρτητη κίνηση του κάθε δαχτύλου σε ένα «πακέτο» που ζυγίζει λιγότερο από πέντε κιλά.

Το Modular Prosthetic Limb προσομοιάζει στη δεξιότητα των κινήσεων με το φυσικό άνω ανθρώπινο άκρο και είναι σχεδιασμένο ώστε να αποκρίνεται στη σκέψη του χρήστη. Στο πλαίσιο πειραμάτων προσέφερε σε παράλυτους ασθενείς τη δυνατότητα να εκτελούν πολύπλοκες κινήσεις σε τρεις διαστάσεις.

Σημειώνεται ότι η ίδια ερευνητική ομάδα ήταν η πρώτη που είχε δείξει πώς παράλυτα άτομα μπορούν μόνο με τη σκέψη τους να κινήσουν τον κέρσορα σε μια οθόνη υπολογιστή.

Προς το παρόν η συγκεκριμένη τεχνολογία είναι πειραματική και πολύ ακριβή ωστόσο οι επιστήμονες ελπίζουν ότι πιο εξελιγμένοι αλγόριθμοι θα βελτιώσουν αυτά τα «νευρο-προσθετικά» μέλη χαρίζοντας αυτονομία σε άτομα που έχουν παραλύσει λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου, τραυματισμών στη σπονδυλική στήλη και άλλων παθήσεων.

10. Πώς αλλάζουν οι «γεύσεις» των νετρίνων
Το τελευταίο κομμάτι ενός παζλ που βασάνιζε επί έτη τους φυσικούς φαίνεται ότι βρέθηκε εφέτος μέσω των μετρήσεων του Πειράματος Νετρίνων του Αντιδραστήρα Daya Bay στην Κίνα.

Η διεθνής ομάδα ερευνητών που εργάζεται εκεί κατόρθωσε να προσδιορίσει την τιμή και της τελευταίας παραμέτρου που απαιτείται για την περιγραφή των ταλαντώσεων των νετρίνων - του τρόπου δηλαδή με τον οποίο τα σωματίδια περνούν από τον ένα τύπο στον άλλο ή, όπως λένε οι ειδικοί, αλλάζουν «γεύσεις».

Η εξέλιξη θα επιτρέψει πλέον στους επιστήμονες να μελετήσουν καλύτερα τη συμπεριφορά των νετρίνων και των αντινετρίνων και ενδεχομένως να δώσουν απαντήσεις στο μεγάλο μυστήριο της ύπαρξης της ύλης και της αντιύλης στο Σύμπαν.

Για πολύ καιρό η επιστήμη θεωρούσε τα νετρίνα μάλλον «αδιάφορα» σωματίδια με μηδενική μάζα και ουδέτερο φορτίο. Πρόσφατα όμως αποδείχθηκε ότι έκρυβαν πολυποίκιλες εκπλήξεις. Ναι μεν το φορτίο τους είναι ουδέτερο αλλά μάλλον διαθέτουν μάζα - έστω και εξαιρετικά μικρή. Επιλέον είναι τα μόνα που κυκλοφορούν σε πολλές «γεύσεις».

Η καθυστερημένη αναγνώριση είναι βέβαια δικαιολογημένη. Τα νετρίνα είναι εξαιρετικά «φευγαλέα» σωματίδια: ταξιδεύουν σε ταχύτητες παρόμοιες με αυτές του φωτός και δεν αλληλεπιδρούν σχεδόν με τίποτε - υπόκεινται μόνο σε ασθενείς αλληλεπιδράσεις με την ύλη. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να διαπεράσουν τα πάντα, ακόμη και το χέρι σας, ανεμπόδιστα και χωρίς να γίνονται αντιληπτά.

Οι επιστήμονες έχουν διακρίνει προς το παρόν τρεις τύπους τους, ή «γεύσεις» όπως τις αποκαλούν: τα νετρίνα ηλεκτρονίου, τα νετρίνα μιονίου και τα νετρίνα τ. Κατά τη διάρκεια του ιλιγγιωδών ταχυτήτων ταξιδιού τους τα σωματίδια-χαμαιλέοντες φαίνονται ξαφνικά να «εξαφανίζονται». Στην πραγματικότητα όμως, όπως ανακάλυψαν οι επιστήμονες, απλώς αλλάζουν γεύση: «μετασχηματίζονται» ή υφίστανται ταλαντώσεις μεταπηδώντας από τον έναν τύπο στον άλλο.

Η ανακάλυψη των ταλαντώσεων των νετρίνων - οι οποίες είναι και αυτές που απέδειξαν ότι τα σωμάτια έχουν μάζα - έγινε εδώ και περίπου μια δεκαετία. Εκτοτε οι φυσικοί προσπαθούν να διερευνήσουν πώς ακριβώς συντελούνται. Διεξάγοντας σειρές πειραμάτων πέτυχαν να προσδιορίσουν την τιμή σχεδόν όλων των παραμέτρων που προβλέπει το θεωρητικό μοντέλο της περιγραφής τους - εκτός από μια.

Αυτήν ακριβώς την παράμετρο, τη γωνία μείξης θ13, κατόρθωσαν να μετρήσουν οι ερευνητές του Daya Bay, προσδιορίζοντας την τιμή της στις 8,8 μοίρες και όχι στο 0, όπως υπαγόρευαν ορισμένες υποψίες.

Η εξέλιξη είναι σημαντική, όχι μόνο γιατί πλέον θα επιτρέψει πειράματα και υπολογισμούς που ως τώρα ήταν αδύνατα, αλλά και επειδή το γεγονός ότι η θ13 δεν έχει μηδενική τιμή «ανοίγει» ένα μεγάλο πεδίο πιθανοτήτων για την επιβεβαίωση βασικών θεωριών της Φυσικής όπως η ασυμμετρία μεταξύ ύλης και αντιύλης (η λεγόμενη παραβίαση φορτίου-ισοτιμίας ή CP violation).

Βήμα Science

http://news.pathfinder.gr/scitech/835837.html

Σάββατο 15 Δεκεμβρίου 2012

Ξεκίνησε η γεώτρηση προς την αρχαία λίμνη Έλσγουορθ


 
 
Ομάδα 12 επιστημόνων και μηχανικών ξεκίνησε τις εργασίες προσέγγισης της Λίμνης Έλσγουορθ στην Ανταρκτική, η οποία βρίσκεται κάτω από τον πάγο.Για τη γεώτρηση, χρησιμοποιείται μια αντλία υψηλής πίεσης η οποία ρίχνει αποστειρωμένο νερό θερμοκρασίας λίγο κάτω από 100 βαθμούς Κελσίου, ώστε να ανοίξει δίοδο σε ένα στρώμα πάγου πάχους τριών και πλέον χιλιομέτρων.

Στόχος είναι η ανάλυση των υδάτων της λίμνης τα οποία έχουν μείνει ανέγγιχτα για 500.000 χρόνια.

Η διαδικασία θα διαρκέσει πέντε ημέρες και θα ακολουθήσει μια ταχεία επιχείρηση συλλογής δειγμάτων πριν η δίοδος παγώσει εκ νέου και κλείσει.

Η λίμνη Έλσγουορθ είναι μία από τις 400 και πλέον λίμνες της Ανταρκτικής που βρίσκονται κάτω από τον πάγο και επελέγη επειδή θεωρείται σχετικά προσβάσιμη, ενώ η περιοχή φημίζεται για τους θυελλώδεις ανέμους και τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες που επικρατούν.

Οι Βρετανοί επιστήμονες ισχυρίζονται πως η επιχείρηση θα πραγματοποιηθεί υπό «αποστειρωμένες»« συνθήκες καθώς πρόκειται για μια “παρθένα” περιοχή η οποία δεν πρέπει να ρυπανθεί από ανθρώπινη δραστηριότητα.

Ο επικεφαλής επιστήμονας καθηγητής Σίγκερτ δήλωσε στο BBC πως η αναζήτηση και εξεύρεση ζωής σε ακραίες συνθήκες, σε συνθήκες απόλυτου σκότους, μπορεί να δημιουργήσει προσδοκίες για ανακάλυψη ζωής στο ηλιακό μας σύστημα όπως ο δορυφόρος Ευρώπη του πλανήτη Ερμή.

«Γνωρίζουμε ότι στο φεγγάρι του Ερμή, Ευρώπη, υπάρχει ένας ωκεανός κάτω από το στρώμα πάγου. Αν υπάρχει ζωή στην Ευρώπη θα μοιάζει πολύ και τη Λίμνη Έλσγουορθ: θα επιβιώνει σε συνθήκες σκότους, υψηλής πίεσης και οι χημικές αντιδράσεις θα υποκαθιστούν το ηλιακό φως για την τροφοδοσία των βιολογικών λειτουργιών» προσθέτει ο καθηγητής.

http://logiosermis.net/science/environment/21387-%CE%BE%CE%B5%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B5-%CE%B7-%CE%B3%CE%B5%CF%8E%CF%84%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%B7-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1-%CE%BB%CE%AF%CE%BC%CE%BD%CE%B7-%CE%AD%CE%BB%CF%83%CE%B3%CE%BF%CF%85%CE%BF%CF%81%CE%B8

Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2012

Τα βάσανα ενός Σουμέριου μαθητή το 2000 π.Χ.

 Της Βασλικής Πλιάτσικα

Τα βάσανα ενός Σουμέριου μαθητή το 2000 π.Χ. Κοπιαστικές αντιγραφές, σωματικές τιμωρίες και η αξία της δωροδοκίας σε μιά πινακίδα σφηνοειδούς γραφής από τη Μεσοποταμία

«Μαθητή που πήγες όταν ήσουν μικρός;»
«Πήγα σχολείο» «Τι έκανες στο σχολείο;»
«Διάβασα την πινακίδα μου, έφαγα το κολατσιό μου, προετοίμασα την πινακίδα μου, την έγραψα, την τέλειωσα. Έπειτα μου δόθηκαν οι προετοιμασμένες μου γραμμές και το απόγευμα τα προετοιμασμένα μου χειρόγραφα. Όταν τέλειωσε το σχολείο γύρισα στο σπίτι μου. Μπήκα στο σπίτι κι εκεί καθόταν ο πατέρας μου. Μίλησα στον πατέρα μου για τα χειρόγραφά μου, έπειτα του διάβασα την πινακίδα μου και ο πατέρας μου χάρηκε.
Πραγματικά ο πατέρας μου ήταν ευχαριστημένος.
«Διψάω, δώσε μου να πιώ, πεινάω, δώσε μου ψωμί, πλύνε μου τα πόδια, στρώσε το κρεβάτι, θέλω να κοιμηθώ. Ξύπνα με νωρίς το πρωί, δεν πρέπει να αργήσω, γιατί ο δάσκαλος μου θα με δείρει.»
Όταν ξύπνησα νωρίς το άλλο πρωί, είδα τη μητέρα μου και της είπα: «Δώσε μου το κολατσιό μου, θέλω να πάω στο σχολείο.» Η μητέρα μου μού έδωσε δυό ψωμάκια κι έφυγα. Η μητέρα μου μού έδωσε δυό ψωμάκια, πήγα στο σχολείο.
Στο σχολείο ο επιστάτης μου είπε: «Γιατί άργησες;» Φοβήθηκα, η καρδιά μου χτύπαγε γρήγορα. Μπήκα στην τάξη μπροστά στο δάσκαλό μου, έκατσα στη θέση μου. Ο δάσκαλός μου μού διάβασε την πινακίδα μου, μου είπε «αυτό λείπει» και με έδειρε με το καλάμι.
Ο δάσκαλός μου μου έφερε την πινακίδα μου.
Ο επιστάτης της αυλής μου είπε «γράψε» κι έκατσα σε ένα ήσυχο μέρος, πήρα και έγραψα την πινακίδα μου. Ο δάσκαλος μου είπε «Γιατί όταν έλειπα μίλαγες;» και με έδειρε με το καλάμι.
 
 Ο δάσκαλος μου είπε «Γιατί όταν έλειπα δεν κράταγες ψηλά το κεφάλι σου;» και με έδειρε με το καλάμι. Ο δάσκαλος του σχεδίου μου είπε «Γιατί όταν έλειπα σηκώθηκες όρθιος;» και με έδειρε με το καλάμι.
Ο επιστάτης της πύλης μου είπε «Γιατί όταν έλειπα βγήκες έξω;» και με έδειρε με το καλάμι. Ο δάσκαλος των Σουμεριακών μου είπε «Μίλαγες» και με έδειρε με το καλάμι.
Ο δάσκαλος μου είπε «Το χέρι σου δεν είναι καλό» και με έδειρε με το καλάμι.
Αμέλησα την τέχνη του γραφέα, εγκατέλειψα την τέχνη του γραφέα. την τέχνη να γίνω νεαρός γραφέας, την τέχνη να γίνω «μεγάλος αδελφός».
Ο δάσκαλός μου δεν με έμαθε την τέχνη της γραφής.
Στο σημείο αυτό το κείμενο λείπει ή είναι ασαφές, αλλά εννοείται ότι ο μαθητής αφηγείται τα βάσανά του στον πατέρα του] Κάλεσαν τον δάσκαλο από το σχολείο.
Με το που μπήκε στο σπίτι τον έκατσαν σε θέση τιμητική.
Ο μαθητής πήρε ένα κάθισμα κι έκατσε κάτω μπροστά του. Ό,τι είχε μάθει από την τέχνη του γραφέα τα αφηγήθηκε στον πατέρα του.
Ο πατέρας, με χαρούμενη καρδιά, λέει ευτυχισμένος στον δάσκαλο:
«Έδωσες ευχέρεια στο χέρι του μικρού, τον έκανες ειδικό, του έδειξες όλα τα λεπτά σημεία της τέχνης της γραφής. Του έδειξες όλες τις λεπτομέρειες της κατασκευής της πινακίδας, των μαθηματικών και της λογιστικής Φέρτε καλό κρασί, φέρτε ένα υποπόδιο, φέρτε καλό λάδι, δώστε του να φορέσει καινούργιο ένδυμα, δώστε του ένα δώρο, βάλτε στο χέρι του δακτυλίδι»
 
  Του φέρνουν κρασί, του φέρνουν υποπόδιο, φέρνουν το λάδι, του έδωσαν να φορέσει καινούργιο ένδυμα, του έδωσαν δώρο, του φόρεσαν δακτυλίδι. Ο δάσκαλος με χαρούμενη καρδιά είπε αυτά τα λόγια:
«Νεαρέ, επειδή δεν αμέλησες τα λόγια μου, δεν τα αγνόησες, θα φτάσεις στην κορυφή της τέχνης της γραφής, θα την κατακτήσεις πλήρως. Επειδή μου έδωσες αυτά που σε καμιά περίπτωση δεν ήσουν υποχρεωμένος να μου δώσεις, μου χάρισες δώρο πολύ μεγαλύτερο από το μισθό μου, μου έδειξες μεγάλη τιμή, είθε η Νιντάμπα, η βασίλισσα των θεοτήτων, να σε προστατεύει, να δείχνει εύνοια στην πένα σου, να πάρει το κακό από τα χειρόγραφά σου.
Στα αδέλφια σου, θα είσαι ο οδηγός, στους συμμαθητές σου, θα είσαι ο αρχηγός, θα είσαι ο καλύτερος από όλους τους μαθητές.
Νεαρέ, έχεις ήδη έναν πατέρα, μα εγώ θα είμαι δεύτερος θα σου μιλήσω, θα ορίσω τη μοίρα σου: αληθινά ο πατέρας και η μητέρα σου θα σε υποστηρίξουν στο ζήτημα αυτό, αυτό που πρέπει στην Νιντάμπα, αυτό που ταιριάζει στη θεά, θα της προσφέρουν αφιερώματα και προσευχές.
Εκπλήρωσες σωστά τα καθήκοντα του σχολείου, έγινες άνθρωπος της γνώσης.
Δόξασες την Νιντάμπα, την βασίλισσα του οίκου της μάθησης.»
Δόξα τη Νιντάμπα!
 
 
 
  Οι πινακίδες σφηνοειδούς γραφής από την αρχαία Μεσοποταμία διασώζουν ένα πλήθος εγγράφων, επί το πλείστον διοικητική αλληλογραφία, ύμνους για βασιλείς και θεούς και μυθολογικές αφηγήσεις. Υπάρχουν όμως και ορισμένα κείμενα που αποκαλύπτουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πτυχές της ζωής γι'αυτή τη μακρινή εποχή, όπως το παραπάνω που αφηγείται τις ταλαιπωρίες της σχολικής ζωής ενός νεαρού Σουμέριου μαθητή που εκπαιδευόταν να γίνει γραφέας. Η ιστορία του μαθητή, που μετέφρασα εδώ από την αγγλική μεταγραφή της (παραλείποντας λιγα κομμάτια όπου οι πινακίδες είναι αποσπασματικές), χρονολογείται το 2000 π.Χ. και είναι γνωστή από 21 διαφορετικές πινακίδες που έχουν βρεθεί σε διάφορες θέσεις της αρχαίας Μεσοποταμίας Η ευρεία διασπορά της οφείλεται στο γεγονός ότι την χρησιμοποιούσαν στα σχολεία ως κείμενο για να μάθουν οι μαθητές αντιγραφή –προφανώς με ευχάριστο, παιγνιώδη τρόπο, γελώντας δηλαδή κατά κάποιον τρόπο με τα βάσανα της σχολικής ζωής τους (ή μήπως υποδεικνύοντας τον τρόπο να γλυτώσουν από αυτά τα βάσανα;). Στo σχολείo, που ονομαζόταν edubba («οίκος των πινακίδων») πήγαιναν οι μαθητές των οικογενειών που είχαν οικονομική άνεση και μπορούσαν να πληρώνουν τα δίδακτρα προκειμένου να μάθουν τα παιδιά την τέχνη της γραφής. Διευθυντής του σχολείου ήταν ένας έμπειρος γραφέας που είχε συνήθως έναν βοηθό, «τον μεγάλο αδελφό», και ειδικούς καθηγητές για το σχέδιο. Οι μαθητές είχαν μόνον 6 μέρες το μήνα ξεκούραση και έτρωγαν ξύλο για διάφορους λόγους: επειδή αργοπορούσαν το πρωί, μιλούσαν ή σηκώνονταν όρθιοι χωρίς άδεια ή δεν έκαναν καλή δουλειά. Η Νιντάμπα ήταν η θεά-προστάτιδα της γραφής.
 

Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2012

Σημαντικό τάφο των Μάγιας ανέσκαψαν αρχαιολόγοι στο Μεξικό


Το κόκκινο-αίμα στους τοίχους είναι το στοιχείο που έπληξε τους αρχαιολόγους του « Εθνικού Ινστιτούτου του Μεξικού, Ανθρωπολογίας και Ιστορίας ( INAH ), που για πρώτη φορά είχαν τη...δυνατότητα να εξερευνήσουν έναν τάφο 1.500 χρόνων, που η ύπαρξη του ήταν γνωστή από το 1999, αλλά δεν ήταν σε θέση να εισέλθουν μέσα, ενώ τώρα εισήλθαν χάρη σε ένα ανιχνευτή εξοπλισμένο με μία μίνι φωτογραφική μηχανή.Εκτός από τα κόκκινα έργα ζωγραφικής, ο τάφος περιέχει επίσης 11 πλοία και διάφορα κομμάτια από νεφρίτη.

Το κόκκινο σύμβολο του αίματος ήταν δύναμη ζωής για τους Μάγια, που συχνά χρησιμοποιούνται για να διακοσμήσουν τους τάφους των βασιλέων, λέει ο David Stuart του Πανεπιστημίου του Τέξας στο Όστιν. Αλλά η ταυτότητα του επιβάτη του δεν είναι ακόμη γνωστή.

Ο τάφος βρίσκεται στο Palenque, στο νότιο Μεξικό, που ήταν ένα σημαντικό πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο των Μάγια 500 - 700 π.Χ., και είναι τώρα ένας από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους στην Αμερική.

Πιστεύεται ότι ο τάφος φρουρεί τα ερείπια του B'ahlam K'uk » , ο οποίος βασίλεψε 431 - 435 μ.Χ. και ήταν ο ιδρυτής της δυναστείας Pakal . Όμως, σύμφωνα με τους ερευνητές, το στυλ του τάφου αναφέρονται σε μεταγενέστερη περίοδο. Η Palenque ήταν μία από τις μεγαλύτερες πόλεις των Μάγια, όπου οι αρχαιολόγοι έχουν βρει πληθώρα επιγραφές, ανάγλυφα, και αρχιτεκτονικές δομές τεράστιας επιστημονικής αξίας.

Η έλλειψη πρόσβασης στον τάφο, σημαίνει ότι αυτές οι εννέα ανθρώπινες φιγούρες που υπάρχουν ζωγραφισμένες στους τοίχους του τάφου διατηρήθηκαν. Δεν ξέρουμε ποιος ή τι αντιπροσωπεύουν αυτά τα στοιχεία, αλλά από το ύφος του σχεδιασμού χρονολογούνται μεταξύ 400 και 550 μ.Χ., που αντιστοιχεί στην πρώτη φάση των πόλεων-κρατών των Μάγια.

Οι βυσσινί τοιχογραφίες οι οποίες είναι το κύριο χαρακτηριστικό του τάφου είναι πραγματικά αρκετά ασυνήθιστες για το Palenque, τοποθεσία γνωστή για την πολύ ρεαλιστικές εικόνες, λέει ο Στιούαρτ, ενώ μοιάζουν σαν να ήταν ζωγραφισμένες με βιασύνη. Η αυτοκρατορία των Μάγια, 250 - 900 μ.Χ. εκτείνεται από το νότιο Μεξικό και τη Γουατεμάλα, μέσω του βόρειου Μπελίζ.

Η απεικόνιση των εννέα προγόνων φαίνεται να βρίσκεται και σε άλλες πραγματικές ταφές του Παλένκε, όπως το μεγάλο τάφο του ίδιου του Pakal που βρίσκεται στο ναό των επιγραφών.

Αν ο νέος τάφος, όπως υποψιάζονται οι ερευνητές, είναι μεγαλύτερος από των Pakal, θα μπορούσε να προσφέρει πολύτιμα στοιχεία για την περίοδο πριν από το διάσημο βασιλιά.

Μελλοντικές ανασκαφές θα βοηθήσουν να προσδιορίσουν με βεβαιότητα την ταυτότητα του νεκρού. Η ομάδα INAH αποτελείται από περίπου 60 άτομα, αλλά στον τάφο μπορεί να εισέλθουν κατ 'ανώτατο όριο σε ομάδες των δύο ή τριών, και είναι εξοπλισμένοι με ειδικές στολές για να αποφεύγεται η αλλοίωση της θερμοκρασίας και υγρασίας στο εσωτερικό του.








Πηγή: http://logioshermes.blogspot.com/2012/12/blog-post_7.html#ixzz2EO4Ju4bI
Under Creative Commons License: Attribution Share Alike

Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2012

eShadow: Ο Καραγκιόζης στην οθόνη του υπολογιστή

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb

  • gallery thumb


  • Οι φιγούρες του θεάτρου σκιών ζωντανεύουν ψηφιακά μέσω μια εφαρμογής του Πολυτεχνείου Κρήτης. Πρόκειται για ένα από τα πολλά και διαφορετικά πρόσωπα του Καραγκιόζη που θα παρουσιαστούν αύριο, Σάββατο, σε μια ημερίδα της Ελληνοαμερικάνικης Ένωσης με τίτλο «Σκιές στο Φως».

    Στην έκθεση «Ο θρίαμβος των σκιών: Το ελληνικό Θέατρο Σκιών μέσα από το έργο του καραγκιοζοπαίκτη Κώστα Μάνου», που παρουσιάζεται από τις 12 Νοεμβρίου στην Ελληνοαμερικανική Ένωση και είναι αφιερωμένη στον βιρτουόζο του είδους, Κώστα Μάνο (1903-1970), συστήνεται στο κοινό το eShadow.

    Προκειται για μια διαδραστική εφαρμογή που μπορεί κανείς να γνωρίσει μέσω ενός επεισοδίου, με τίτλο «Ο Καραγκιόζης και η Ανάπτυξη», το οποίο έγινε με την βοήθεια του Χανιώτη καραγκιοζοπαίχτη, Νίκου Μπλαζάκη. Ο ίδιος δάνεισε τη φωνή του και τις φιγούρες του στο ηλεκτρονικό παιχνίδι.

    Το eShadow είναι ένα πρόγραμμα που αναπτύσσεται από το Εργαστήρι Διανεμημένων Πληροφορικών Συστημάτων και Εφαρμογών Πολυμέσων "MUSIC", του τμήματος Ηλεκτρονικών Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πoλυτεχνείου Κρήτης, που «παντρεύει»" το παραδοσιακό θέατρο σκιών με την χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή και πολυμέσων.

    Αποτελεί τη μεταπτυχιακή εργασία των Μάριου Χριστουλάκη και Ανδρέα Πιτσιλαδή. Επειδή βασίζεται στις νέες τεχνολογίες, είναι παραπάνω από σίγουρο ότι θα κατακτήσει τις καρδιές των μικρών αλλά και μεγαλύτερων παιδιών.

    «Ο κυριότερος στόχος μας είναι η διατήρηση και προώθηση της παραδοσιακής τέχνης του θεάτρου σκιών», επισημαίνει ο Μάριος Χριστουλάκης. Το μεγαλύτερο όπλο του είναι ότι μπορεί να παίξει ο καθένας, με χαρακτηριστική, μάλιστα, άνεση. Όπως φαίνεται, ο Καραγκιόζης μπήκε στον 21ο αιώνα και έγινε διαδραστικός.

    Στο πρόγραμμα συμμετέχει επίσης η Αργυρώ Μωραΐτη, η οποία έχει σχεδιάσει το πρόγραμμα δημιουργίας και επεξεργασίας φιγούρων που αναμένεται να συνδεθεί άμεσα με το eShadow. Έτσι ο καθένας θα μπορεί να φτιάχνει ή να τροποποιεί τις δικές του φιγούρες θεάτρου σκιών.

    Ο Καραγκιόζης μπορεί και προσαρμόζεται σε κάθε εποχή.
    Ο Καραγκιόζης μπορεί και προσαρμόζεται σε κάθε εποχή.

    Η ιδέα για το eShadow ήταν του Νεκτάριου Μουμουτζή ο οποίος παρατήρησε ότι δεν υπήρχε κανένα πρόγραμμα, είτε ελεύθερο είτε εμπορικό, που να ασχολείται με τον Καραγκιόζη και το θέατρο σκιών. Έτσι ξεκίνησαν το δικό τους τον Μάιο του 2010. Ο χειρισμός του γίνεται μέσω ποντικιού ηλεκτρονικού υπολογιστή και μέσω χειριστηρίου του Nintendo Wii. Δηλαδή μπορεί κάποιος να χειριστεί δύο φιγούρες ταυτόχρονα. Αυτό που απομένει είναι η τελειοποίηση των κινήσεων που θα προσδώσουν μεγαλύτερο ρεαλισμό. Στις νέες κινήσεις θα προστεθεί και ένα χειριστήριο αναγνώρισης κίνησης, της Sony, το οποίο θα δώσει ακόμα μεγαλύτερη γκάμα κινήσεων στις φιγούρες, καθώς και το σύστημα Kinect το οποίο θα αντιγράφει τις κινήσεις των χεριών και του σώματος του χρήστη.

    «Το eShadow σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί απειλή για την παραδοσιακή τέχνη», καθησυχάζει ο Μ.Χριστουλάκης. Αντιθέτως, τα παιδιά που έρχονται σε επαφή με το eShadow, μετά δείχνουν μεγαλύτερη επιθυμία να παρακολουθήσουν παραστάσεις από τους κορυφαίους του είδους. Καθώς δεν υπάρχει κάποια χορηγία για το πρόγραμμα, οι φοιτητές που το αναπτύσσουν υποχρεούνται να ασχολούνται ταυτόχρονα και με άλλα προγράμματα, οπότε η ανάπτυξή του eShadow γίνεται με μικρά σταθερά βήματα.

    “ O Καραγκιόζης είναι από την φύση του καταδικασμένος να προσαρμόζεται σε κάθε εποχή ” - Άθως Δανέλλης


    Για την ώρα οι διαθέσιμοι χαρακτήρες είναι ο Καραγκιόζης, ο Χατζηαβάτης, τα 3 Κολλητήρια, ο Μπαρμπα-Γιώργης, ο Πασάς, η Βεζιροπούλα, ο Σιορ Διονύσης, ο Μορφονιός και η μπουλντόζα, ενώ τα σκηνικά είναι η παράγκα, το δάσος και το εργοστάσιο. Όπως μας είπε και ο Μ.Χριστουλάκης «ο Καραγκιόζης μπορεί πάντοτε να επιβιώσει και να προσαρμοστεί, επειδή εξελίσσεται και οι περιπέτειές του είναι πάντα επίκαιρες».

    Στην έκθεση είχαμε την τύχη να συναντήσουμε τον καραγκιοζοπαίχτη Άθω Δανέλλη, ιδρυτή του «Αρχείου Ελληνικού Θεάτρου Σκιών», το οποίο έχει σκοπό την αποκατάσταση και αξιοποίηση των θεατρικών κειμένων και ιστορικών στοιχείων του Ελληνικού Καραγκιόζη. Τον παρακολουθήσαμε να ξεναγεί και να κάνει παράσταση για μαθητές του Ειδικού Σχολείου Ηλιούπολης.

    Ο Κος Δανέλλης μας εξήγησε, πως «ο Καραγκιόζης είναι από την φύση του καταδικασμένος να προσαρμόζεται σε κάθε εποχή, να είναι επίκαιρος και σύγχρονος και να μιλάει την γλώσσα της εποχής. Το παιδικό κοινό του είναι πιο ενθουσιώδες, αλλά και οι μεγαλύτεροι γελούν με την ψυχή τους και σχολιάζουν». Ο ίδιος θεωρεί το eShadow μια πολύ μεγάλη ευκαιρία να έρθουν σε επαφή οι νεότερες γενιές με το θέατρο σκιών, λόγω της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

    Πιστεύει επίσης πως αυτό ωθεί τα παιδιά να μάθουν περισσότερα πράγματα. «Ο Έλληνας Καραγκιόζης έχει αφομοιώσει όλα τα χαρακτηριστικά, τις ιδιοτροπίες, τα ελαττώματα και τα προτερήματα της φυλής. Οπότε ο θεατής ταυτίζεται μαζί του και μπορεί να τον εμπιστευτεί, καθώς είναι ο μοναδικός λαϊκός ήρωας που διαθέτουμε, ενώ τα παιδιά -που είναι το πιο δύσκολο κοινό σύμφωνα με τον Κο Δανέλλη- τον αναγνωρίζουν».

    Στην Ελληνοαμερικάνικη Ένωση εκτίθενται πολλές φιγούρες του Κώστα Μάνου, κάποιες από τις οποίες είναι από την δεκαετία του 1920. Σε διπλανή αίθουσα παρουσιάζεται το eShadow.